W dniu 19 marca (sobota). Pisownia oryginalna. Józef Piątkowski

W berlińskiej prasie zostały opublikowane warunki oraz treść kapitulacji twierdzy kostrzyńskiej. Informację tę podała następnie „Gazeta Warszawska” nr 25 z dnia 26 marca: WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE. Z Berlina 19 Marca. Gazety tuteysze umieściły kapitulacyią Kistrzyna, którey treść taka: Miasto i twierdza Kistrzyn ze wszelkiemi jey warowniami, artylleryią ammunicyią, magazynami, kartami, planami, archiwami Gubernatora, dowódcy twierdzy i inżynierów, tudzież ze wszystkiemi kasami, i w ogólności z tem wszystkiem, co iest własnością Cesarsko -Fransuzką, bez wszelkiego ograniczenia dnia 20 Marca roku bieżącego oddane będą woysku Pruskiemu, ieźli zatwierdzenie i wymiana kapitulacyi przed l5 tym t. m. nastąpi. W przeciwnym zaś przypadku, miasto i twierdza oddane będą w 8 dni po nastąpionem zatwierdzeniu i wymianie kapitulacyi. Jeżeliby zaś przed wzwyż wymienionym czasem twierdza miała bydź oswobodzona od oblężenia, lub pokóy zawartym i ogłoszonym został, naówczas kapitulacyia za nieważną, i iako niebyłą uważana będzie. — Osada idzie w niewolą woienną, wyszedłszy ze wszystkiemi woyskowemi honorami przez bramę Berlińską, broń złoży. Officerowie zatrzymają szpady, powozy, sprzęty i konie swoje. Podoficerowie, i w ogólności wszyscy woyskowi zaszczyceni orderem jakiegokolwiek bądź narodu, zatrzymają pałasze, inni zaś podoficerowie i żołnierze torby swoie. — Osada idąca w niewołą rozłożona będzie .po miastach kraju Pruskiego między Odrą a Wisłą. Przyrzeka się uroczyście osadzie, iz naypierwey wymieniona będzie. — Powozy i tabory Jenerałów i oficerów, tudzież torby podoficerów i żołnierzy nie będą przetrząsane.— Jenerałowie, officerowie i urzędnicy woyskowi pobierać będą według stopnia swego połowę żołdu, iaki się płaci woyskowym Pruskim. — Podoficerowie i żołnierze żywieni będą iak woysko Pruskie. — Wszystkie długi, zaciągnione przez osadę w Kistrzynie, muszą bydź zaspokojone bądź gotowizną, bądź ważnemi papierami. Co się tycze summy 35,ooo franków zapożyczoney imieniem rządu Francuzkiego od mieszkańców, z prowizyią roczną od tegoż rządu zapłacona będzie; a ieżeliby z tey summy ieszcze co było w kassie, tedy ta reszta wyznaczonemu Komisarzowi wydana, i od ogólnego długu odtrącona będzie. Wszyscy nie należący do boju, iako to, urzędnicy woyskowi, tudzież kaleki niezdatne do służby, mogą powrócić do Francyi. W drodze, aż do pierwszych czat Francuzkich, według ich stopnia należy im się żywność i kwatera. Jeżeli zaś zechcą zostać w kraiu Pruskim, podzielą los towarzyszów swoich będących w niewoli. — Szpitale osady poruczone są troskliwości rządu Pruskiego. Kommissarz woienny, potrzebni chirurgowie i urzędnik cywilny pozostaną w szpitalach, dopóki chorzy nie wyzdrowieją. Doglądaiący chorych pozostaną także w twierdzy. Komisarz wojenny, chirurgowie i urzędnik publiczny pobierać będą połowę teraźnieyszego żołdu. Doglądającym chorych cały żołd wypłacany będzie, — Od chwili podpisania kapitulacyi aż do oddania twierdzy, Gubernator starać się będzie, żeby mieszkańcy byli szanowani, i wszelkiey doznawali opieki, oraz aby warownie, artylleryia, ammunicyia i magazyny żadnego nie poniosły uszkodzenia. — Po zawartey kapitulacyi wydani będą jeńcv Pruscy i Rossyyscy. — Jutro dnia 8 b. m. ustaną wszelkie kroki nieprzyjacielskie, — W dzień oddania twierdzy wszystkie zewnętrzne warownie o 12 tey w południe tudzież brama Berlińska woyskiem Pruskićm osadzone będą.

Żonom oficerów i żołnierzy wolno udać się za mężami, lub powrócić do Francji — Dniem przed weyściem woyska Pruskiego do twierdzy, może Gubernator do Majora Jeneralnego Xięcia Neufchatelskiego i do Ministra woiennego z kapituacyją Kistrzyna posłać oficera, któremu aż do przednich czat Francuzkich towarzyszyć będzie oficer Pruski.— Artykuły na korzyść osady tłumaczone będą. Działo się w Gorgast pod Kistrzynem dnia 7 Marca 1814 roku, (Podpis:) Mathieu (Podp:) J.Durye Maj(orowie).

Przymuię ninieyszą kapitulacyją, którą zatwierdzę ostatecznie, gdy przez JW. Hrabiego Tauenziena będzie zatwierdzona.

( Podp:) J B. J. Fournier d`Albe. W Kistrzynie 8 Marca 1814 r

(Podp:) Kannewurff-, Major i dowódca 2go Wschodnio - Pruskiego pułku piechoty milicyi kraiowey. (Podp:) Hr: Hülfen. Przyięto przeze mnie do zatwierdzenia JW. Jenerała naczelnego Hrabiego Tauentziena

W Golzowie dnia 8 Marca 1814 ( Podpis) Hinrichs.

We wszystkich punktach przeżemnie przyięto i zatwierdzono. W główney kwaterze w Kwedlinburgu d. 10 Marca l814 - (Podpisano) Hrabia Tauentzien.

20.03.1814 - Twierdzę opuścił kapitulujący garnizon francuski w sile : 131 oficerów i 2124 żołnierzy,w tym 24 oficerów oraz 1076 podoficerów i żołnierzy chorych. Żołnierze z Niemiec, Holandii, Szwajcarii i Chorwacji zostali puszczeni wolno. Natomiast 74 oficerów i 792 podoficerów i żołnierzy francuskich trafiło do niewoli. Blokada twierdzy trwała od 15 lutego 1813 do 20 marca 1814,czyli 13 miesięcy i 5 dni. Straty wśród obrońców twierdzy wyniosły 17 oficerów i 2074 żołnierzy. Stare Miasto liczące przed blokadą 5560 mieszkańców liczyło obecnie około 760 osób. Z ogólnej liczby 1 368 budynków mieszczących się w trzech dzielnicach zostało zaledwie 572. Straty materialne oszacowano na kwotę około 1 000 000 talarów. Do twierdzy wkroczył generał Johann von Hinrichs, którego powitał burmistrz Urban, rajcy i mieszczanie. Zostały wykonane bramy powitalne z napisem: „ Zbawca Rodzaju Ludzkiego” ” - „ Nadzieja Ludzi” itp. Dzwony miejskie biły na cześć wkraczających Prusaków, a superintendent Bertuch odprawił mszę i wygłosił kazanie dziękczynne – psalm 118, 24-26, odśpiewano pieśń „Nun Danken alle Gott”.

20.03.1914 – W setną rocznicę oswobodzenia twierdzy z okupacji francuskiej przez generała Johanna von Hinrichsa został odsłonięty pomnik upamiętniający porucznika Wilhelma von Falkenhayn. Oficer ten zginął 31 października 1806 r. w starciu z Francuzami przy moście pisarza bramowego na Długim Przedmieściu.

BIOGRAMY:

*Friedrich Philip von Kannewurff, pruski oficer biorący udział w blokadzie twierdzy oraz podpisywaniu aktu kapitulacji w 1814 roku był synem Ministra Wojny Prus i urodził się w 1773 roku. W 1791 roku wymieniany jako podchorąży w pułku „Alt Pfhul”.

W 1795 roku jako porucznik, a dwa lata później w 2 wschodniopruskiej brygadzie fizylierów. W 1805 roku w stopniu kapitana, a w roku 1813, jako major i dowódca 2 pułku Wschodniopruskiej Landwehry. Po wojnie zamieszkał w Lyck ( Ełk ). Odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy. Zmarł w Ełku w dniu 10 czerwca 1836r, jako major w stanie spoczynku.

**August Friedrich Ernst Hülfen, pruski oficer biorący udział w blokadzie twierdzy oraz podpisywaniu aktu kapitulacji w 1814 roku urodził się w dniu 24 sierpia 1779 r w miejscowości Arnsdorf koło Królewca. W wieku 13 lat rozpoczął naukę w Kolegium Fryderycjańskim w Królewcu. W 1794 roku rozpoczął służbę jako podchorązy w 9 pułku dragonów pułkownika Herzberga. W 1796 roku w szkole wojennej w Królewcu. 19 września 1798 awansowany na stopień podporucznika. W latach 1804 1805 w akademii wojskowej w Berlinie. W 1806 w korpusie księcia Eugeniusza Wirtemberskiego. 29 października 1810 awansowany do stopnia rotmistrza. 27 października 1812 otrzymał przydział do żandarmerii polowej.Za czyny bojowe podczas oblężenia Gdańska w 1813 roku otrzymał krzyż żelazny II klasy. Podczas blokady Kostrzyna służył jako adiutant generała Hinrichsa. Dostarczył akt kapitulacji twierdzy Kostrzyn do akceptacji przez generała Tauentziena do kwatery w Quedlinburgu. 20 września 1816 awansowany do stopnia majora. 18 marca 1824 roku został adiutantem ministra wojny von Hacka. 30 marca 1832 awansowany na stopień podpułkownika, a 3 kwietnia 1834 na stopień pułkownika. 30 marca 1837 został drugim komendantem twierdzy Gdańsk. 7 kwietnia 1842 awansowany do stopnia generała majora. Odznaczony był Orderem Świętej Anny II klasy, Orderem Czerwonego Orła II i III klasy. Należał do Zakonu Joannitów. W 1824 roku poślubił w Berlinie Charlottę von Brandenstein. Z którą miał córkę Elisabeth. Zmarł 19 stycznia 1858 w stopniu generała majora w stanie spoczynku w swoim majątku w Arnsdorf w prusach Wschodnich (na podstawie: Berliner Revue, Band 12, Berlin 1858, s.380 – 382 ).

 ***Mathieu Raoul – Alexix - pułkownik artylerii ( ur. 2.08. 1775 r. w Châlons-sur-Marne w Szampanii – zm. w Paryżu 1.08. 1853r. ). Syn Maxime'a Mathieu. kupca i pani Marie Petit-Jean. Po trzech latach wstępnych studiów Raoul A.Mathieu wstąpił do Królewskiej Szkoły Artylerii w Chalons, jako podporucznik (1 września 1792).

W stopniu porucznika w 3 pułku artylerii pieszej, kiedy został mianowany drugim kapitanem 26 listopada 1794 roku, w nagrodę za odwagę, jaką wykazał się w bitwie pod Fleurus. Kolejno brał udział w kampaniach wojennych Armii Północy, Sambre-et-Meuse, Dunaju i Renu (od 1791 do 1800 roku). Uczestniczył w słynnej bitwie pod Hohenlinden (3 grudnia 1800), gdzie został ranny w prawe biodro. Następnie udał się do Hiszpanii z generałem Leclercem (23 września 1800r. do 11 marca 1801r.) Został wysłany 21 sierpnia 1802 do Ile-de-France (największej aglomeracji francuskiej – Wyspa Francji), jako część ekspedycji pod dowództwem generała Decaena.

Otrzymał awana na stopień kapitana w dniu 1 maja 1802 r., a później mianowany na dowódcę batalionu (9 marca 1806).

W dniu 4 lipca 1811 roku pełnił obowiązki zastępcy dowódcy (dyrektora) artylerii w Rochefort, z dniem 1 sierpnia w swojej randze występuje w 7 pułku artylerii pieszej. Przyjęty jako major do sztabu artylerii 29 stycznia 1812 r. W dniu 5 marca 1812r. Pełnił służbę w 3 pułku artylerii konnej. Walczył w kampanii rosyjskiej w składzie korpusu armii marszałka Michela Neya, gdzie objął dowództwo artylerii rezerwowej. Brał udział w bitwach pod Smoleńskiem, Moskwą i Małojarosławcem. Za męstwo i dobrą służbę otrzymał Krzyż Kawalerski Legii Honorowej (L’Ordre national de la Légion d’honneur) - 2 września 1812.

Następnie otrzymał przydział do 5 pułku artylerii pieszej z dniem 11 marca 1813 r. Raoul A. Mathieu wymieniany, jako zastępca dowódcy artylerii w twierdzy Kostrzyn w latach 1813-1814. W czasopiśmie „Journal de Paris” z dnia 28 czerwca 1813 r. opublikowany został raport barona Forniera d'Albe o sytuacji w oblężonej twierdzy. Generał - Gubernator i jednocześnie przełożony w raporcie zamieścił następująca wzmiankę: „..Nie mogę wystarczająco nachwalić majora artylerii Mathieu, który dowodzi tą bronią z największym wyróżnieniem...”. Od 20 marca 1814 roku do 30 maja 1814 roku major Raul A. Mathieu przebywał w niewoli pruskiej.

Po powrocie do Francji, major R.A.Mathieu został mianowany w dniu 21 czerwca 1814 r. na stanowisko zastępcy dowódcy artylerii, które to stanowisko zamienił 16 grudnia 1815 r. na adiutanta generała dowodzącego szkołą artylerii w Tuluzie. W dniu 27 grudnia 1815 roku otrzymał Królewski Order Wojskowy Świętego Ludwika (Ordre royal et militaire de Saint-Louis). W 1815 roku ożenił się z Marie-Justine-Étienne Catoire de Bioncourt, córką Louisa Catoire de Bioncourt, byłego generalnego administratora wschodnich warzelni soli.

Przeniesiony w dniu 11 kwietnia 1816r. do pułku artylerii pieszej w Strasburgu. Mianowany zastępcą Dowódcy Artylerii w Strasburgu odpowiadał za arsenał w fortach tego miasta. Następnie mianowany został pułkownikiem w 2. pułku artylerii pieszej - 19 stycznia 1820 r. W tym charakterze dowodził Szkołą Artylerii w Auxonne. W szkole tej w latach 1788 – 1791, jako młody porucznik przebywał Napoleon Bonaparte!!!

W dniu 21 marca 1822 r. otrzymał dowództwo nad artylerią w Lille, gdzie pozostał do 1832 r. Odpowiadał za uzbrojenie fortyfikacji miasta i cytadeli Lille przy wyłącznej pomocy artylerii gwardii narodowej. Pod koniec kampanii belgijskiej, w 1832 r., pułkownik R.A.Mathieu został zwolniony z armii na własną prośbę oraz otrzymał emeryturę w wysokości etatu generała brygady. Prawo do tego uposażenia nabył po ponad dziesięcioletniej służby w stopniu płk.

Pułkownik Raoul A.Mathieu po przejściu na emeryturę zamieszkał w Wersalu, gdzie zgłębiał nauki przyrodnicze, które kochał z pasją. Zebrał i opisał kolekcję muszli z mórz i wysp Indii (należących do Francji). W roku 1851 Raoul A.Mathieu opuścił Wersal i zamieszkał w Paryżu, gdzie zmarł w dniu 1 sierpnia 1853r. w wieku 78 lat.

cdn. Józef Piątkowski