" Czy umrzeć nam przyjdzie wśród boju , czy w tajgach Sybiru nam zgnić , z trudu naszego i znoju , Polska powstanie, by żyć ", głosi napis wyryty w kamieniu na pomniku Nieznanego Sybiraka w Białymstoku , cóż za podniosłe słowa. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił dzień 17 września - rocznicę agresji sowieckiej na Polskę w 1939 r.- Dniem Sybiraka . Uchwałę w tej sprawie przyjęto przez aklamację - " Sejm Rzeczpospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim Polakom zesłanym na Syberię , inne tereny Rosji i Związku Sowieckiego . Sejm Rzeczpospolitej Polskiej upamiętnia , tych , którzy zginęli , tych , którym udało się powrócić do Ojczyzny , tych , którzy osiedli w różnych częściach świata , oraz tych , którzy pozostali na miejscu swego zesłania , gdzie kultywowali polskość " . Celem ustanowienia Dnia Sybiraka jest złożenie przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej hołdu wszystkim Sybirakom - Polakom , których w wyniku zbrojnych działań , począwszy od XVII wieku , zmuszono do pobytu na " nieludzkiej ziemi " .

Zanim przejdziemy do relacji z tegorocznych obchodów Dnia Sybiraka w Kostrzynie , przyjrzyjmy się historycznym faktom . 17 września 1939 roku o godzinie 4 .00 rano wojska sowieckie w sile około 1 miliona żołnierzy przekroczyły wschodnie granice Polski realizując ustalenia tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow . Po zakończeniu działań militarnych przystąpiono do działań represyjnych względem ludności kresowej . Na Syberię trafiła ludność przymusowo przesiedlona z ziem polskich w toku operacji deportacyjnych przeprowadzonych w lutym i czerwcu 1940 r. oraz maju i czerwcu 1941 r. Wedle dyrektyw NKWD deportowani mieli zostać wraz z rodzinami ludzie stanowiący element niepewny i niepożadany na obszarze nowych nabytków terytorialnych ZSRR . Pochodzili oni z różnych warstw i środowisk . Główną treść codzienności syberysjskiej stanowiły nieustanna troska o kawałek chleba oraz ciężka , często ponad siły praca . Następne wywózki prowadzone byłe jeszcze w latach 50-tych , w ten sposób rozprawiano się z żołnierzami AK i ludnością , która nie akceptowała sowieckiej władzy na ziemiach polskich. Na Syberię zsyłano też uczestników powstań narodowych : kościuszkowskiego , listopadowego , a w końcu styczniowego. Wśród zesłańców przeważały inteligencja i szlachta , które wniosły ogromny wkład w kulturę i cywilizację Syberii , podnosząc poziom gospodarki i kultury zamieszkałych tam Rosjan i wielu innych narodów. Na przełomie XIX i XX stulecia na Syberię zsyłani byli działacze konspiriacji niepodległościowej , w tym Józef Piłsudski.

Idea Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru w Kostrzynie nad Odrą zrodziła się w wyniku współpracy uczniów i nauczycieli Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej - Curie ze środowiskiem kostrzyńskich Sybiraków. Zapoczątkowana została w 2007 roku wraz z realizowanym w naszej szkole programem pt. " Szkolni reporterzy kostrzyńskim Sybirakom -audiowizualna historia ocalonych z zesłania" Marsz Żywej pamięci jest szczególną , żywą lekcją historii i pamięci dla uczniów wszystkich kostrzyńskich szkół . Kostrzyński Marsz Pamięci w tym roku został zorganizowany po raz siódmy, aby również upamiętnić 75. rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz 74 . rocznicę zbrodni Katyńskiej.

Program uroczystości 17 września 2014 roku w Kostrzynie nad Odrą :

11:30 -11:45 -apel na Placu Wojska Polskiego

11:45 - udział gości i młodzieży w Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru przemarsz na Cmentarz Komunalny

12:00 - Warta Honorowa, Apel Pamięci i złożenie kwiatów i zniczy pod Pomnikiem Ofiar Terroru Stalinowskiego

około godziny 12:30 - zakończenie uroczystości

W piątkowe przedpołudnie nasza szkoła wzięła udział w uroczystych obchodach Dnia Sybiraka według powyżej przedstawionego programu . Na Placu Wojska Polskiego uroczyste przemówienie wygłosił Dyrektor Zespołu Szkół Pan Leszek Naumowicz , za przygotowanie oraz przeprowadzenie uroczystości odpowiedzialny był wice dyrektor Zespołu Szkół Pan Ireneusz Materyński , po za tym w obchodach Dnia Sybiraka uczestniczyli uczniowie klas 1 i 2 DF , pod opieką Pani Magdaleny Owsiańskiej i Pani Moniki Hołuń oraz harcerze ,nad którymi pieczę sprawowała Pani Alicja Wołkowska . Uroczystości uświetniła także obecność znakomitych gości m.in Prezesa Koła Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą Pana Mariana Pezowicza , który powiedział - " Jesteśmy by pamiętać . Ten rok jest dla nas bardzo ważny . To już 75 rocznica napaści ZSRR na Polskę i 25-lecie powstania naszego Koła Związku Sybiraków .

Pragniemy przypomnieć o naszych losach i wydarzeniach tamtych dni . Szczególnie młodym ludziom chcemy zaprezentować naszą historię"

Mamy nadzieję ,że kolejny raz doświadczenia okrutnych zsyłek , cierpień tysięcy Polaków i paraliżującego zesłańców strachu wywołają refleksje u młodzieży .

Wiktoria Piwińska